Szkoła Promująca Zdrowie

Z medycyną na ty

         W tym roku szkolnym cykl spotkań z lekarzami specjalistami „Z medycyną na ty” jest ukierunkowany na realizację programu „Szkoła promująca zalecenia Europejskiego kodeksu walki z rakiem”. Częstość występowania nowotworów złośliwych wymusiła
w dzisiejszych czasach ponowne określenie polityki zdrowotnej, w tym profilaktycznych działań szkoły. Zatem celem spotkań
z lekarzami specjalistami jest wspieranie rozwoju świadomości zdrowotnej dzieci i młodzieży.
         Na pierwsze spotkanie w dniu 15 kwietnia zaprosiliśmy w charakterze prelegenta Pana dra Marka Bakalarza – ginekologa – położnika. Odbiorcami wykładu  traktującego o rozwoju kobiety, zdrowiu i profilaktyce chorób nowotworowych były dziewczęta klas VI. Ciekawie poprowadzona prelekcja zakończyła się możliwością zadawania pytań na nurtujące dziewczęta tematy.
       Spotkanie miało na celu zdobycie przez uczennice rzetelnej wiedzy na tak ważne zagadnienia jak odpowiedzialność za zdrowie swoje i innych.

      Koordynatorzy SzPZ
      Romualda Mikuła, Izabela Matusiak

Co powinien jeść uczeń?

Nauka to naprawdę ciężka praca. Sprawne funkcjonowanie dziecka w szkole, pod względem intelektualnym i fizycznym, w dużej mierze zależy od właściwego odżywiania. Niedobory składników odżywczych mogą być powodem kłopotów szkolnych i zdrowotnych.
Etap szkolny w rozwoju dzieci jest niezwykle ważny. To czas szybkiego dojrzewania zarówno fizycznego, jak i umysłowego, a zdrowie i dobre samopoczucie dziecka są kluczową sprawą dla tego procesu. I dlatego właśnie tak ważną rolę odgrywa właściwe odżywianie.
Skutki niedoborów
Procesy zachodzące w organizmie wymagają stałego zaopatrywania w niezbędne składniki pokarmowe. Niedobory w tym zakresie mogą prowadzić do niedokrwistości, zmniejszenia odporności, co z kolei jest przyczyną częstych infekcji, osłabienia oraz ogólnie złego stanu zdrowia. Dzieci są wówczas apatyczne i niechętne do podejmowania wysiłku.
Odżywianie mózgu
Podstawowym składnikiem, którego obecność warunkuje właściwą pracę mózgu, jest glukoza - cukier prosty, który pochodzi m.in. z trawienia pokarmów zawierających skrobię (np. chleb, kasza, ryż, ziemniaki), owoców, a także cukru i słodyczy. Nie znaczy to jednak, że należy spożywać cukier i słodycze! Wręcz przeciwnie - śniadanie i następne posiłki w ciągu dnia powinny dostarczać organizmowi cukrów (węglowodanów) złożonych z dużą ilością błonnika pokarmowego. Aby cały organizm funkcjonował prawidłowo, w diecie nie może też zabraknąć białka (zwierzęcego i roślinnego) oraz tłuszczów (głównie tych nienasyconych).
Pożądanym źródłem węglowodanów złożonych w naszej diecie są: kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna), ryż naturalny (brązowy), pieczywo razowe (bułki orkiszowe, grahamki, chleb pełnoziarnisty), ziemniaki, warzywa strączkowe, pozostałe warzywa. Węglowodany proste powinny pochodzić głównie z owoców.
Białek zwierzęcych dostarczają: jaja, ryby, drób, mięso, nabiał, zaś białek roślinnych głównie rośliny strączkowe.
W diecie powinny znaleźć się niewielkie ilości masła oraz tłuszcze roślinne (głównie oliwa z oliwek, olej rzepakowy oraz olej lniany - spożywane na zimno).
Na początek dnia
Doskonałym pomysłem na śniadanie jest tradycyjna owsianka z dodatkiem rodzynków i posiekanych orzechów, zaś wiosną i latem godne polecenia jest musli z dodatkiem świeżych owoców. Uzupełnieniem powinna być np. porcja białego sera ze szczypiorkiem i papryką, jajko na twardo lub jajecznica, albo też kanapka z pastą z wędzonej ryby czy z warzyw strączkowych z ogórkiem kwaszonym i papryką. Oczywiście pożądanym dodatkiem powinny być warzywa czy świeży sok warzywny.
Drugie śniadanie
Kolejnym ważnym, a często bagatelizowanym posiłkiem jest drugie śniadanie, na które zwykle przygotowujemy dziecku owoce i kanapki. Te ostatnie - im bardziej kolorowe i urozmaicone, tym bardziej będą zachęcać do jedzenia i tym lepiej też smakować. Apetycznymi dodatkami mogą być m.in. liście sałaty, cykoria, różnokolorowa papryka, ogórki, rzodkiewki, kiełki. Do śniadanka można dołożyć obrane marchewki lub pokrojoną paprykę. Do picia najlepsza i najwygodniejsza jest woda. Czasem można też dodać jednodniowy soczek np. marchewkowy (w dobrze zakręconej butelce!).
Obiad
Obiad powinien dostarczać najwięcej kalorii spośród wszystkich zjadanych w ciągu dnia posiłków. Zazwyczaj składa się z dwóch albo trzech dań, co daje możliwość zaopatrzenia organizmu w niezbędne składniki odżywcze. Najlepszą porą na jedzenie tego posiłku jest godzina 13-14. Obiad najczęściej rozpoczyna się przygotowaną z warzyw zupą. Raczej nie powinna być gotowana na wywarze mięsnym. Jej walory smakowe podnoszą naturalne przyprawy, np. ziele angielskie, oregano, majeranek. Wielu rodziców uważa, że mięso jest absolutnie konieczne w codziennym zestawie obiadowym. Tymczasem równie odżywcze i smaczne mogą być dania z ryb czy warzyw strączkowych. Nieodzownym dodatkiem do drugiego dania powinna być solidna porcja surówki. Im więcej w niej kolorów tym smaczniej i zdrowiej.
Podwieczorek i kolacja
Najczęściej zjadane w domu, podwieczorek i kolacja, powinny stanowić uzupełnienie wcześniejszych posiłków. Na podwieczorek można przygotowywać różne potrawy z owoców (np. pieczone jabłka czy banany) lub warzyw. Warto zachęcić dzieci, aby pomogły w przygotowaniu kolacji. Menu nie musi być wyszukane, niewiele czasu zajmuje ugotowanie warzyw na parze (fasolki, brokułu, kalafiora), usmażenie jajecznicy czy omletu z warzywami.

Anna Kłosińska
fizjolog żywienia